بررسی زبان زنانه در رمان «الفتاة الأخیرة» اثر نادیا مراد بر اساس نظریه رابین لیکاف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد ادبیات عربی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

10.22091/npa.2025.12213.1028

چکیده

در اواخر دهه شصت میلادی تغییرات عمیق اجتماعی مشاهده می شود. یکی از آن‌ها رواج تفکرات فمینیستی و بررسی جنسیت زبان در حیطه ادبیات بود. رابین لیکاف که یکی از جامعه شناسان مشهور است با نگارش کتاب زبان و جایگاه زن در این دوره توانست یکی از نوین‌ترین نظریه‌های زبان و جنسیت را خلق کرده و با استفاده از جایگاه اجتماعی زنان و کاربرد زنان نزد این جنسیت به بررسی تفاوت‌های سبک زبان زنان و مردان پرداخته و با استفاده از سه محور واژگان، دستور و آوا، مؤلفه‌های لازم به منظور دریافت تفاوت‌های سبکی زبان زنان و مردان را ارائه کرد. پژوهش کنونی با روش توصیفی-تحلیلی و آماری و تکیه بر نظریات جامعه شناسی زبان (لیکاف) و محورهای آن به بررسی گفتار زنانه در رمان «الفتاة الأخیرة» نوشته نادیا مراد پرداخته تا میزان همپوشانی این نظریه در رمان مذکور را مشخص کند. داده‌های حاصل نشان می‌دهد نویسنده در محور واژگان از زبان زنانه، تشدید کننده، تردید نما، سوگندواژه‌، رنگ‌واژه و واژگان عاطفی به‌منظور بیان زبان زنانه در رمان خود بهره برده و در زمینه دستوری نویسنده در این راستا از جملات نیمه تمام، پرسشی، تعجبی استفاده کرده است. حضور نیروهای داعش در فضای این رمان باعث شده زنان قدرت گفتار بالایی نداشته و این امر نوعی ضعف زبانی وناسازگاری در محور آوایی رمان شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of female language in the novel "The last girl" by Nadia Murad based on Robin Likaf's theory

نویسندگان [English]

  • Elahe Rastegar 1
  • Habib Keshavarz 2
  • Aliakbar Noresideh 2
1 Master of Arabic Language and Literature , university of Semnan, Semnan, Iran
2 Associate Professor of Arabic Language and Literature, University of Semnan, Semnan, Iran.
چکیده [English]

In the late 1960s, profound social changes could be observed, one of which was the spread of feminist ideas and the examination of the gender of language in the field of literature. Robin Likoff, who is one of the famous sociologists, by writing the book "Language and the position of women" in this period, was able to create one of the newest theories of language and gender and by using the social position of women and the use of women in relation to this gender, he investigated the difference He discussed the language styles of men and women and presented the necessary components in order to understand the differences in the language styles of men and women using the three axes of vocabulary, grammar and tone. The current research, using the descriptive-analytical and statistical method and relying on the theories of sociology of language (Likaf) and its axes, investigates women's speech in the novel "Alfatah Al-Akhira" written by Nadia Murad in order to determine the degree of overlap of this theory in the said novel. The resulting data show that the author uses feminine language, intensifier, hesitancy, swear words, color words and emotional words in order to express feminine language in his novel and in the grammatical context of the author in this direction. He has used half-finished, interrogative, and exclamation sentences. The presence of ISIS forces in the space of this novel has caused women to not have high speaking power and this is a kind of linguistic weakness and inconsistency in the phonetic axis of the novel

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology of language
  • Gender of language
  • Robin Lakoff
  • " The last girl"
  • Nadia Murad

عنوان مقاله [العربیة]

دراسة اللغة النسائیة فی روایة "الفتاة الأخیرة" للکاتبة نادیا مراد وفقًا لنظریة روبن لیکوف

چکیده [العربیة]

فی أواخر عقد الستینیات من القرن الماضی، شهد العالم تغییرات اجتماعیة عمیقة، ومن أبرز هذه التغییرات انتشار الأفکار النسویة ودراسة جنس اللغة فی مجال الأدب. فی هذا السیاق، قدمت روبن لیکوف، إحدى علماء الاجتماع المشهورین، من خلال کتابها "اللغة ومکانة المرأة"، واحدة من أحدث النظریات فی اللغة والجنس. حیث قامت بدراسة الاختلافات فی أسلوب لغة النساء والرجال مع الأخذ فی الاعتبار المکانة الاجتماعیة للنساء، وقامت بتصنیف المکونات الضروریة لفهم هذه الاختلافات ضمن ثلاثة محاور: المفردات، والنحو، والصوت. تسلط هذه الدراسة الضوء على اللغة النسائیة فی روایة "الفتاة الأخیرة" للکاتبة نادیا مراد، مستخدمةً المنهج الوصفی-التحلیلی بالاعتماد على نظریة لیکوف فی علم اللغة الاجتماعی، وتهدف الدراسة إلى تحدید مدى التداخل بین النظریة المذکورة والروایة. أظهرت البیانات الناتجة عن هذا البحث أن الکاتبة قد استخدمت بشکل فعال فی محور المفردات عناصر اللغة النسائیة، بما فی ذلک المعززات، وألفاظ الشک، وألفاظ القسم، وألفاظ الألوان، والألفاظ العاطفیة. کما یتضح فی اللغة النحویة استخدام الجمل غیر المکتملة، والجمل الاستفساریة، والجمل التعجبیة. على سبیل المثال، من بین تسعة (9) ألفاظ قَسَم تمّ استخدامها فی الروایة، استُخدمت ستة منها بشکل خاص من قبل النساء. بالإضافة إلى ذلک، من إجمالی 36 لفظاً یتعلق بالألوان فی الروایة، تشیر 33 منها إلى النساء. تعکس هذه النتائج التأثیر الملحوظ للغة النسائیة على الهیکل الخطابی للروایة، وتؤکد على الخصائص الخاصة بلغة النساء فی النص الأدبی.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • علم اللغة الاجتماعی
  • جنس اللغة
  • روبن لیکوف
  • "الفتاة الأخیرة"
  • نادیا مراد
اوگریدی، ویلیام، (1394ش). درآمدی بر زبانشناسی معاصر، ترجمه علی درزی، تهران: سمت.
آبوب، پاملا، (1387ش). جامعه شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
برهومة، عیسی (2002). اللغة والجنس، حفریات اللغویة فی الذکورة والأنوثة، عمان: دار الشروق للنشر والتوزیع.
بهمنی مطلق، یدالله، (1393ش). «رابطه زبان و جنسیت در رمان شب‌‌های تهران»، دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال22،ش76، صص7-26.
تانگ، رزمری، (1387ش). درآمدی جامع بر نظریه‌‌های فمینیستی، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
ترادگیل، پیتر، (1376ش). زبان‌‌شناسی اجتماعی، ترجمه محمد طباطبایی، تهران: نشر آگه.
حفناوی، رشید، (2011ش). مسارات النقد و مدارات ما بعدالحداثة، عمان: دروب للنشر و التوزیع.
رید، ایولین، (1386ش). فمینیسم و مردم شناسی، ترجمه افشنگ مقصودی، تهران: گل آذین.
سعداوی، نوال، (1990م)، دراسات عن المرأة و الرجل فی المجتمع العربی، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات.
طریف خولی، یمنی، (2014م). النسویة و فلسفة العلم، قاهرة: الهیئة العامة لقصور الثقافة.
الظاهر، رضا، (2001م). دراسة فی کتابة النساء، دمشق: دار المدی.
العبد، عبدالله، (2021م). فی لسانیات اللغة العربیة، الأردن: دارالخلیج.
فتوحی، محمود، (1390ش). سبک شناسی نظریه‌‌ها: رویکردها و روش‌‌ها، تهران: سخن.
فرشید ورد، خسرو، (1388ش). دستور مختصر تاریخی زبان فارسی، تهران: زوار.
کرس میر، کارولین، (1387ش). فمینیسم و زیبایی شناسی، ترجمه افشنگ مقصودی، تهران: نشر گل.
لیکاف، رابین، (1403ش)، زبان و جایگاه زن، ترجمه مریم خدادادی، چ5، تهران: نگاه.
مدرسی، یحیی،(1361ش). جامعه شناسی زبان، تهران: آگاه.
مراد، نادیا، (2019م). روایة الفتاة الأخیرة، بی‌‌جا: التنویر.
  • تاریخ دریافت: 05 بهمن 1403
  • تاریخ بازنگری: 22 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 07 خرداد 1404
  • تاریخ اولین انتشار: 07 خرداد 1404
  • تاریخ انتشار: 20 شهریور 1404