تحلیل جامعه‌شناختی رمان «طیور جریحة» اثر احمد السعید مراد با تکیه بر آرای لوسین گلدمن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان وادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

2 دانشیار زبان وادبیات عربی دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم، قم، ایران.

3 دانشجوی دکتری زبان وادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

10.22091/npa.2025.11606.1022

چکیده

    لوسین گلدمن نظریه‌پرداز حوزه ساخت‌گرایی دوران معاصر است که دیدگاهی جامع نسبت به جامعه‌شناختی متون دارد و با تکیه بر رویکرد وی امکان ارائه تحلیلی متقن در متن آن برای محقق فراهم می‌شود. احمد السعید نویسنده مصری برای تصویرسازی مشکلات، و مصیبت‌های اجتماعی ای که سرزمین مادری‌اش دچار آن بود، آثار در خور توجّهی را از خود بر جای گذاشته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی ساخت‌گرایی رمان طیور جریحة مطابق دیدگاه جامعه‌شناختی لوسین گلدمن پرداخته و نگاه نقادانه در رمان حاضر گویای این امر است که وضعیت اجتماعی جامعه از آنجایی که مردم نقش محوری در آن دارند با نظریه جامعه‌شناختی گلدمن گره خورده است. نتایج حاصله گویای آن است که احمدالسعید جهت پیوند میان رمان خویش با جامعه به صورت صریح به بررسی ساختار سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و دیگر مقوله‌های مربوط به جامعه می‌پردازد. بُعد جهان‌بینی دربردارنده تمامی ابعاد زندگی اجتماعی و سیاسی مردم بوده و نویسنده علاوه بر ترسیم زندگی اقشار مختلف، آن‌ها را از هم جدا و در پی بیان مصائب پیش آمده از اختلاف طبقاتی در گروه‌های مختلف جامعه از جمله زنان بوده و با زبانی تند به توبیخ طبقه اشراف پرداخته و بیشتر اوقات با اعتقاد راسخ به آیین اسلام آن را راه نجات بشر معرفی نموده و جهان نگری، قهرمان پروبلماتیک، چیزوارگی، فاعل فرافردی، و...که در اتفاقات اسفبار طبقه پرولتاریا در قبال طبقه اشراف و بورژوا بازتاب یافته در این رمان برجسته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological analysis of the novel "The Wounded Birds" by Ahmad Al-Saeed Murad based on Lucien Goldman's opinions

نویسندگان [English]

  • Ali Ghahramani 1
  • Asgar Babazadeh Aghdam 2
  • Muharram Ghorbani 3
1 Associate Professor of Arabic Language and Literature in Shahid Madani University of Azerbaijan, Tabriz, Iran
2 Associate Professor of Arabic Language and Literature in Holy Quran Sciences and Knowledge University, Qom, Iran
3 PhD student in Arabic Language and Literature in Shahid Madani University of Azerbaijan, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Lucien Goldman is a theorist in the field of constructionism of the contemporary era, who has a comprehensive view of the sociological field of texts, and by relying on his approach, it is possible for the researcher to provide a sound analysis in the sociological field of the text. Egyptian writer Ahmed Al-Saeed has left remarkable works for depicting the countless problems, pains and social calamities that his motherland was suffering from. The present research has analyzed the constructionism of the novel "The Wounded Birds" according to Lucien Goldman's sociological perspective with a descriptive-analytical method, and the critical look in the present novel shows that the social situation of the society is tied to Lucien Goldman's sociological theory, since people play a central role in it. The results show that Ahmad al-Saeed explicitly examines the political, social, economic and other categories of society in order to connect his novel with society. The dimension of worldview includes all aspects of the social and political life of the people, and the author, in addition to depicting the lives of different classes, separates them and seeks to express the miseries caused by class differences in different groups of society, including women, and rebukes the aristocracy with a harsh language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the novel "Wounded Birds" (al-Tuyur al-Jariha)
  • sociological
  • Ahmad Al-Saeed Murad
  • Lucien Goldman

عنوان مقاله [العربیة]

تحلیل سوسیولوجی لروایة "الطیور الجریحة" لأحمد سعید مراد من وجهة نظر لوسین جولدمان

چکیده [العربیة]

یعد لوسین جولدمان من منظری البنیویة وله رؤیة شاملة للسوسیولوجی أَو علم الإجتماع للنصوص، ومن خلال الاعتماد على منهجه یمکن للباحث أن یقدم تحلیلا سوسیولوجیا سلیما و دقیقاً للنصِّ. ولقد ترک الأدیب المصری أحمد سعید أعمالا رائعة لتصویر ما لا یحصى من المشاکل والآلام والمصائب الاجتماعیة التی کان قد عانی منها وطنه. وإن هذه الدراسة سلطت الضوء علی البنائیة فی روایة الطیور الجریحة من وجهة نظر لوسین جولدمان السوسیولوجیة بالمنهج الوصفی التحلیلی، وتبین النظرة النقدیة فی هذه الروایة أن الوضع الاجتماعی للمجتمع نظرًا لأن الناس یلعبون دورًا مرکزیّاً فیه مرتبط بنظریة لوسین جولدمن السوسیولوجیة. تظهر النتائج أن أحمد سعید، من أجل الربط بین روایته والمجتمع، یتناول بشکل صریح بنیَة السیاسة والاجتماع والاقتصاد وغیرها من القضایا المتعلقة بالمجتمع. یشمل بُعد الرؤیة العالمیة جمیع جوانب الحیاة الاجتماعیة والسیاسیة للشعب، ویفصل المؤلف، بالإضافة إلى تصویره لحیاة الطبقات المختلفة، ویسعى للتعبیر عن المآسی التی تسببها الاختلافات الطبقیة فی فئات المجتمع المختلفة، بما فی ذلک النساء، وقد یوجّه نقدًا حادًا للطبقة الأرستقراطیة وفی أغلب الأحیان بإیمان راسخ بالإسلام، قدمه کطریقة لإنقاذ البشریة والرؤیة العالمیة، بطل بروبلماتیک(مَجهول)، تجسید، وکیل عابر للشخصیة، لقد انعکست أحداث حزینة الطبقة البرولیتاریة على الطبقة الأرستقراطیة والبرجوازیة؛ وهو بارز فی هذه الروایة.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • طیور جریحة
  • علم الإجتماع (السوسیولوجیّة)
  • أحمد سعید مراد
  • لوسین جولدمن
  • منابع و مآخذ

    • بی نیاز، فتح الله (1387ش). درآمدی بر داستان نویسی و روایت نویسی، تهران: انتشارات افراز.
    • تسلیمی، علی (1390ش). نقد ادبی (نظریه­های ادبی و کاربرد آنها در ادبیات فارسی)، تهران: انتشارات کتاب آمه.
    • خمسه، شروین و شیرزاده، نسرین (1397ش). تحلیل جامعه شناختی رمان «سهم من» با تکیه بر نظریات «لوسین گلدمن» تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی، دوره10، شماره 36 .صص 161-179.
    • رنجبر، سمیرا (1397ش). «بررسی مقایسه­ای شطرنج باز اثر «تسوایگ» و چشم­هایش «بزرگ علوی» از منظر رئالیسم»، پایان نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: محمد حسین حدادی، دانشکده زبان­های خارجی: دانشگاه تهران.
    • ستوده، هدایت اللّه (1378ش). جامعه‌شناسی در ادبیات فارسی، تهران: آوای نور.
    • شکری، فدوی (1386ش). واقعیت گرایی در ادبیات داستانی معاصر، تهران: انتشارات نگاه .
    • قنبری، شهریار (1398ش). «ترجمه رمان طیور جریحه از احمد السعید مراد»، پایان نامه کارشناسی ارشد؛ استاد راهنما: علی صیادانی، استاد مشاور: عبدالاحد غیبی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
    • کهنموئی پور، ژاله (1389ش). نقد جامعه شناختی و لوسین گلدمن، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
    • گلدمن، لوسین (1375ش). بورژوای مسیحی و روشنگری لوسین گلدمن، مترجم: شیوا (منصوره) کاویانی، تهران: چاپ بنیاد جانبازان، نشر: انتشارات فکر روز.
    • گلدمن، لوسین (1376ش). جامعه، فرهنگ، ادبیات، مترجم: محمد جعفر پوینده، تهران: نشر چشمه.
    • گلدمن، لوسین (1377ش). درآمدی بر جامعه شناسی ادبیات (مجموعه مقالات لوسین گلدمن)، مترجم و گرد آورنده: محمد جعفر پوینده، تهران: انتشارات نقش جهان .
    • گلدمن، لوسین (1382ش). نقد تکوینی، ترجمه: محمدتقی غیاثی، تهران: موسسه انتشارت نگاه.
    • لوکاچ، جورج (1382ش). جان و صورت، مترجم: رضا رضایی، ناشر: انتشارات نشر ماهی.
    • مراد، احمد السعید ( 2000م ). روایة طیور جریحة، القاهرة: دار عصیر الکتب للنشر والتوزیع.
    • معروف، یحیی، خزلی، مسلم (1395ش)؛ «تحلیل روانشناسانه رمان زقاق المدق اثر نجیب محفوظ»، فصلنامه علمی- پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال ششم، شماره سیزدهم پیاپی، صص 235-213.
    • مونت گومری، مارتین (1373ش). رئالیسم، مترجم: مصطفی خرقه پوش، مجله هنر، شماره 27 .
    • میر صادقی، جمال (1386ش). عناصر داستان نویسی، تهران: نشر سخن.
  • تاریخ دریافت: 17 آبان 1403
  • تاریخ بازنگری: 29 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 12 دی 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 20 دی 1403
  • تاریخ انتشار: 20 دی 1403